Naces e está aí, creces e vas sendo consciente do que podes conseguir con el, deixas de ser un neno e descobres que non é tan fácil conseguilo. Un días páirasche a pensar como sería un mundo sen el, descobres que houbo outras épocas da historia nas que non existía e pregúntasche por que, cando e quen inventou o diñeiro.
Por que?
Nas economías máis primitivas, os individuos eran autosuficientes, é dicir, non interactuaban economicamente con outros. A medida que as sociedades se agruparon en grupos máis grandes volvéronse máis complexas e as persoas necesitaban dos demais para satisfacer as súas necesidades o que dió lugar á división do traballo e o consecuente intercambio entre os suxeitos. Este intercambio non monetario é o que se coñece como trueque.
Mediante o trueque calquera persoa podía cambiar un determinado ben por outro de valor similar. Este sistema require atopar alguén que desexa o que un ten en excedente e que a cambio ese alguén poida ofrecer xustamente o que eu quero, é dicir, é necesario que exista unha dobre coincidencia de desexos.
Como esa coincidencia non sempre era posible empezaron a utilizarse moitos tipos de bens cun valor estable como medios xenerais de pago. Así se utilizou o cacao, o gran, o millo ou o sal (de aí a palabra salario) como medio de pago , co tempo buscaríase algo máis resistente e duradeiro como o ouro e a prata.
Cando e Quen?
A utilización de metais preciosos como diñeiro ten a súa orixe en Mesopotamia(2500 a. c). Utilizábanse os lingotes de prata por peso xunto co gran como base dunha economía de gran escala similar á actual baseada en diñeiro-mercadoría.
Pero este sistema presentaba inconvenientes como o peso ou a pureza das pezas utilizadas. Para liquidar estes problemas empezaron as primeiras acuñacións de moedas a través dun selo ou marca que garantía a calidade e peso das pezas. As primeiras acuñacións producíronse ao redor do ano 600 a. C en Lida (Asia menor), en China e en India.
Os metais dividíronse en pequenas porcións algunha moi curiosas como as que se usaron en China no ano 1000a. C con forma de pequenos coitelos e espadas de bronce, prata e ouro, estas son as moedas máis antigas que se coñecen.
As primeiras feitas con aliaxe de ouro e prata apareceron en Lida (Grecia) no século VIII a. C. Cada cidade tiña a súa propia moeda pero o rei Filipo de Macedonia unificou toda Grecia e decidiu emitir unha soa moeda mandando acuñar a súa cara nas moedas. O seu fillo, Alejandro Magno impuxo o costume. A partir de alí todos os reis querían ver as súas caras nas moedas. Esta era a maneira que tiñan os romanos de coñecerlle a cara ao emperador.
Os europeos foron os primeiros en pobos en elaborar moedas metálicas estandarizadas e certificadas, como a dracma grega ou os denarius e aurus romanos.
Co tempo as moedas fabricáronse con metais menos nobres que pesaban menos pero apoiadas por un ben tanxible que sostiña a confianza do emisor. Este modelo institucionalizouse no século XIX e é o que se coñece como patrón oro.
En canto á orixe do papel moeda hai quen sostén que a súa orixe foi en China no século VII, sendo creación dos mercadores durante a dinastía Tang, entre o 618 dc e o 907 dc. onde os negociantes utilizaban un documento como promesa de reembolso, máis parecido a un pagarei que ao que entendemos como un billete. Por iso outras opinións sitúan a orixe do papel moeda no mesmo lugar e dinastía pero máis tarde, no século IX d. c. coincidindo co nacemento dos primeiros bancos. O papel moeda en Europa emitiuse por primeira vez en Suecia en 1661, funcionando como comprobante dun depósito. O Banco de Estocolmo comezou a entregar billetes a quen gardaba ouro ou outro metal na súa institución. A partir do século XVIII, a emisión de papel moeda xeneralizouse en Europa, sempre apoiado polo ouro que posuía o Estado.
O patrón oro comezou a abandonarse hai case un século xurdindo o que se coñece como moeda fiduciaria onde o valor dunha determinada moeda (billete) establécese pola confianza que xera. Así, por exemplo, no caso do euro o seu valor está apoiado pola autoridade que ten o Banco Central Europeo e en caso do dólar pola Reserva Federal en Estados Unidos.
A aparición de medios de pago electrónicos mediante unha tarxeta ou o móbil están a cambiar o panorama actual e xa se fala de que é probable que o diñeiro físico desapareza como tal.
Cara ao futuro xorde un novo escenario onde as moedas virtuais baseadas na rede blockchain deixan abertos interrogantes. Estas moedas só existen na web e o seu valor sostense en que hai un comprador e un vendedor que a admiten para unha transacción determinada en calquera parte do mundo.
O papel que xoguen na historia está aínda por escribir.
